Vì sao lại gọi là đèo Ba Dội? Dội là gì?

Dội có nghĩa là đợt, bận, lần, lượt.Dictionnaire annamite-français của J.FM. Génibrel  ghi như sau: “Dội (…) Numéral. Kêu hai ba dội: appeler deux ou trois fois; đi vài ba dội: faire deux ou trois fois le trajet; tin đi hai ba dội: annoncer à plusieurs reprises”.

Cứ như trên, thì rõ ràng Ba Dội là dịch nghĩa từ Tam Điệp (hoặc ngược lại). Chứng thực là lời giảng sau đây trong Việt Nam tự điển của Lê Văn Đức: “Ba Dội. Cũng gọi Tam-điệp, tên một cái đèo ở giáp giới hai tỉnh Thanh-hoá (Trung Việt) và Ninh- bình (Bắc Việt)” Và: “Tam-điệp.

Tục gọi đèo Ba Dội, dãy núi dài chia thành ba đợt: 1. ở phía bắc Thanh-hoá, 2. cao nhất chia địa-giới hai tỉnh Thanh-hoá và Ninh-bình, 3. trong địa phận tỉnh Ninh-bình; cả ba chắn ngang đường cái quan Bắc-Nam”