Tại sao người Khmer gọi người Việt Nam là Duôn?

Người Khmer gọi người Việt Nam là yuôn còn người Chàm thì gọi là ywan. Nhiều dân tộc ở Tây Nguyên cũng chịu ảnh hưởng của tiếng Khmer hoặc tiếng Chàm mà gọi người Việt bằng những tên tương tự. Yuôn là dạng tiếng Khmer còn ywan là dạng tiếng Chàm của tiếng Sanskrit yavana.

Trong bi ký cổ xưa bằng tiếng Sanskrit, người Chàm đã gọi người Việt bằng cái tên yavana này. Vậy yavana là gì? Dictionnaire sanskrit-français của N.Stchoupak, L.Nitti và L.Renou (Paris, 1932) đã đối dịch từ này như sau: étranger, barbare”. Một vài học giả và nhà nghiên cứu vì hiểu nhầm barbare là “dã man” nên đã vội vàng tránh né cái nguyên từ yavana đích thực mà đi tìm cho yuôn, ywan một “nguyên từ” khác, đương nhiên là hoàn toàn xa lạ.

Sự thật thì barbare ở đây đồng nghĩa với étranger. Cái nghĩa đó đã được Nouveau Petit Larousse en couleurs (édition 1969) cho như sau: “Etranger, qui appartient à une autre civilisation” nghĩa là “dị chủng, thuộc về một nền văn minh khác”. Xét theo định nghĩa này, người Khmer và người Chàm là đồng văn với người Ấn Độ và đồng văn với nhau.

Còn người Việt và người Nhật là đồng văn với người Trung Hoa và cũng đồng văn với nhau. Rõ ràng người Việt Nam là người “dị văn” với cả người Khmer lẫn người Chàm. Vậy hoàn toàn chẳng có gì lạ nếu họ gọi chúng ta là yavana, Khmer hoá thành yuôn và Chàm hoá thành ywan, tức là những kẻ “dị văn”.