“Tai vách mạch dừng” hay “Tai vách mạch rừng”?
“Vách” là nói về những bức tường ngăn cách các buồng xung quanh ngôi nhà, nói tai vách là nhân cách hóa cái vách lên, nói ở đâu cũng có vách, có tai để nghe mình nói nên mình phải cẩn thận.
“Dừng” là một từ cổ chỉ những thanh tre nhỏ đan ken vào nhau để tạo thành xương vách (sau đó sẽ trát bùn lên) cho những ngôi nhà cổ thời xưa. Mạch dừng ở đây ý chỉ: dừng thì có khe, có mạch và cũng có thể lan truyền.
Kết hợp hai vế cho ta thấy, “tai vách mạch dừng” nghĩa là “vách có tai, dừng có mạch” đừng có nói linh tinh nếu không dễ bị nghe, bị lộ, bị lan truyền bởi người đời.
Như vậy, “Tai vách mạch dừng” mới là câu thành ngữ nguyên bản. Theo thời gian câu thành ngữ này được biến đổi, có nhiều dị bản nên mới chuyển thành “Tai vách mạch rừng”.